Claire, wife of Salomon Crescas of Avignon: Marseille, 1386

Claire, wife of Salomon Crescas of Avignon: Marseille, 1386

Claire, wife of Salomon Crescas

Claire (Clara) testates in 1386 before the Christian notary in Marseille, and notes that she has done so with the permission of her husband and the authorities. She seems to have no children.

She orders that she be buried in the Jewish cemetery, and gives the cemetery five gold florins out of the love of God and to atone for her sins. Her husband is also instructed to give out another 10 gold florins as he sees fit for the same pious goals.

She names as her heir Abraam Bondavini of Avignon, “felezenum meum dilectum,” but if he dies without children, then her “felezenasque meas dilectas,” two sisters named Boniza and Astruga, sisters of Abraam, become her heirs. If one sister dies without issue, the other becomes the sole heir. If they both die without issue, then her goods should devolve to her various relatives and those of her previous heirs.

TRANSCRIPTION:

Testamentum Clare, uxoris Salomonis Cresque, Judei de Avinionis. In nomine Domini nostri Jhesus Christi, Amen. Anno a Nativitate Domini Millesimo CCCLXXX sexto, die quinta, mensis decembris, circa meridiem. Pontificatus Sanctissimi in Christo Patris et Domini in Domini Clementis, Divina Providentia Pape septimi, anno novo. Ex tenore hujus publici instrumenti animabus omnibus universis et singulis tam presentibus quam futuris pateat et sit notum quod cum nil morte certius sit nilque incertius hora mortis ad cuius terminum lege nature festinat quilibet invocatur, idcirco ego, Clara, Judea, filia condam Petiti Orgerii, Judei de Arelate, et uxor Salomonis Cresque, Judei de Avinionis, nunc civis et habitatrix civitatis Massilie, timensque sinistros eventus qui de facili quod Deus advertat contigere possent, et ne post finem seu obitum meum inter successores meos imposterum rationis bonorum meorum questio oriri valeat quovismodo, igitur, sana mente et corpore et in jure sane mentis et firme memorie ac corporis sospitate existens gratia Salvatoris, de voluntate tamen, auctoritate, licencia et consensu dicti Salomonis Cresque, Judei, mariti mei, ibidem presentis, et auctoritatem, licenciam et consensum michi, dantis et concedentis pro omnibus et singulis infrascriptis per me ordinandis testamentum meum ultimum nuncupationem et meam ultimam voluntatem et dispositionem finalem omnium bonorum et rerum ac jurium quorumcumque meorum atque mearum per nuncupationem, facio, condo et ordino per modum et formam qui sequitur infra. In primis, recomendo animam meam Altissimo Creatori, et eligo michi seu corpori meo cepeliendo cepultura dum memori contigerit infra simmiterrium Judeorum dicte civitatis Massilia, situm ad montem judaycum territorii dicte civitatis. Item, lego, ego, dicta Clara testatrix, in amore Dei et in redemtione meorum peccaminum, quinque florenos auri de Regina, quolibet pro XXXII solidis regiis computato, semel et dumtaxat dandos, solvendos et distribuendos in necessitatibus operum dicti simmiterrii per heredem meum subscriptum et de bonis meis. Item, lego, volo et ordino, ego, dicta Clara testatrix, quod dictus Salomon Cresque, maritus meus ibidem presens et intelligens quamdiu vixerit in humanis et sine uxore stabit et non aliter nec alio modo sit ususfructuarius, rector, gubernator et administrator omnium et singularum bonorum meorum subscriptorum et sine redditione alicuius computi administratoris seu guvernatoris aut receptoris fructuum dictorum bonorum meorum alicui persone idem Salomon Cresque, Judeus, maritus meus, in fine dierum quam suorum de ipsis bonis meis recipere possit et valeat decem florenos auri de Regina dumtaxat valoris quos dare possit et distribuere quibus sibi voluerit amore Dei et in redemptione suorum peccaminum. In omnibus vero aliis bonis meis mobilibus et immobilibus ac semoventibus (f° 28v°) juribus, actionibus et rationibus quibuscumque rebus, jocalibus ac nominibus debitorum quecumque qualiacumque et quantacumque sint et in quibuscumque locis et rebus consistant seu etiam nuncupentur, facio, instrmento et ore proprio nomino et esse volo, ego, dicta Clara, uxor Salomonis Cresque, testatrix de certa mei sciencia cum auctoritate, licencia seu consensu predictis michi heredem universalem et incolidum, videlicet magistrum Abraam Bondavini de Avinione, Judeum fizicum, felezenum meum dilectum, filium condam Bondavini de Avinione, civis civitatis Massilie, ibidem presentem et audientem, et suos heredes quoscumque ex suo corpore legitime procreandos. Si vero ipse magister Abram Bondavini, heres meus, decederet quandocumque sine liberis legitimis uno sive una vel pluribus ex suo corpore legitime procreata, substituo sibi tam contingente promisse heredes universales et insolidum, videlicet Bonizam et Astrugam de Avinionis, sorores, Judeas, filias dicti condam Bondavini de Avinionis, felezenasque meas dilectas, et sorores dicti magistri Abram, equis cum partibus et suos ex earum corporibus legitime procreandos. Et si altera ipsarum sororum decederet quandocumque sine prole legitime ex suo corpore legitime procreata, substituto sibi sic decedenti in parte sua dictorum bonorum et hereditatis, videlicet aliam superviventem et suos ex suis corpore legitime procreandos. Et si ambe dicte Bonoza et Astruga, sorores, felezene mee, decederent quandocumque sine liberis eorum corporibus legitime procreatis, volo et ordino quod omnia bona mea hereditate devolvantur et deveniantur ad propinquiorem meum et de generatione mea et suos. Hoc auctoritate est et esse volo meum ultimum testamentum nuncupativum et meam ultimam voluntatem et dispositionem finalem omnium bonorum et jurium ac rerum mearum quod et quam valere volo jure testamenti ultimi nuncupativi firmi et validi ac ultime voluntatis et dispositionis finalis. Et si non valeret jure testamenti volo saltem quad valeat jure codicillorum et veri epistole vel alterius cuiuslibet voluntatis et extreme ac donationis tam mortis et eo jure quo melius et firmitius valere poterit et tenere.Per hanc auctoritatem meum testamentum ultimum nuncupativum ac meam ultimam voluntatem, casso, irrito et penitus et annullo, ego, dicta Clara, uxor Salomonis Cresque,testatrix de certa mei scientia omnia alia testamenta, ordinationes et dispositiones finales et ultimas voluntates seu codicillos quas et que et quos repererint seu repereri poterint me forte hinc retro fecisse ac etiam ordinasse. Et ipsius testatis et pariter annullatis instrumentis valere volo et tenere habere de cetero roboris perpetui firmitate rogans insuper vos probos viros infrascriptos ut de predictis omnibus super per me dispositis et ordinatorum testes sitis et tamque testes ad hec omnia propterea convocati dum locus et ipsas affuerint si libet ut testium veritatis, teque nichilominus Anthonium Audeberti, notarium publicum, rogo, ego, dicta Clara testatrix, ut heredibus meis supradictis et aliis quorum interest et circa predicta tanguntur pro primo requisitus fueris comficere debeas publicum et publica instrumentum et instrumenta. [f° 29] Actum Massilia, in aula domus domine Johannete de Cugis, site in cantono Juzatarie versus domini Johannis de Cugis, mercatoris, nuncupationis dictis magistri Abrahe presentorum fuerint ibidem Ludovicus Maurelli, Guillelmus Henriqi, apothecarius, Johan Roagoni,candelarius cere, Albertus Alunhacii, Anthonius Guilaberti, sabaterius, Crescianus Cayati, lapiscida, et Enricus de Fontayna, faber, tam cives et habitatores civitatis Massilie, testes promissa vocati et rogati. Et ego vero Anthonius Audeberti, notarius regalis. Factum est instrumentum pro parte dicti magistri Abrae.
[Transcribed in Sibon, Les Juifs de Marseille, 744-45]

Marseille

5 December 1386

Archives Départementales des Bouches-du-Rhône
351 E 668, f. 28-29

Sibon, Les Juifs de Marseille, 744-45

Latin

France

Rena Lauer